Ontwikkelroute voor Teamdoelen formuleren en behalen
Heldere teamdoelen zorgen voor richting, betere samenwerking en meer effectiviteit. Toch worstelen veel teams met het formuleren en gebruiken van doelen. Soms ontbreken duidelijke doelen helemaal, waardoor iedereen zijn eigen koers vaart. In andere gevallen zijn er wel doelen, maar worden ze niet actief ingezet in de praktijk.
Het formuleren van teamdoelen is geen doel op zich. Niet elk team heeft dezelfde behoefte aan doelen, en het is belangrijk om te bepalen op welk niveau ze relevant zijn: waarom bestaat jullie team, wat moeten jullie opleveren, en hoe kunnen jullie de samenwerking versterken?
Wil je als team concreet aan de slag met het stellen en behalen van teamdoelen? In dit artikel lees je waar je op moet letten en hoe je teamdoelen formuleert die je team daadwerkelijk een stap verder helpen.
Inhoudsopgave
Waar moet je op letten bij het formuleren van teamdoelen?
- Teamdoelen zijn geen doel op zich
- Is het een probleem
- Waar geven onduidelijke teamdoelen een probleem?
Aan de slag met het formuleren van teamdoelen
- Stap 1: Onderzoek de impact van onduidelijke teamdoelen in het team
- Stap 2: Bepaal welk type teamdoelen aandacht nodig heeft
- Stap 3: Kies een passende werkvorm
- Werkvorm: Purpose bepalen
- Werkvorm: Primaire teamdoelen formuleren
- Werkvorm: Secundaire teamdoelen formuleren
- Werkvorm: Persoonlijke doelen binnen het team formuleren
Theoretische achtergrond | Welke niveaus onderscheiden we bij het formuleren van teamdoelen?
Teamdoelen vormen de basis voor samenwerking, maar de manier waarop ze ingezet worden, verschilt per team. Er zijn grofweg twee manieren waarop teamdoelen een rol spelen:
1. Teams die gevormd zijn rondom doelen
In deze teams is het teamdoel de verbindende factor. De teamleden hebben elkaar nodig om het doel te bereiken en hun samenwerking is essentieel voor het succes. In dit geval is het cruciaal om helder te hebben wat de gezamenlijke doelen zijn, omdat deze richting geven aan het werk en de samenwerking structureren.
2. Teams die bestaan uit individuen met eenzelfde thema
Veel teams zijn in de praktijk geen echte teams, maar een verzameling professionals die binnen hetzelfde werkveld opereren, zonder dat ze dagelijks van elkaar afhankelijk zijn. In zulke teams is het minder zinvol om kunstmatig teamdoelen te formuleren op het primaire proces. Wat wél waardevol is, is kijken waar teamleden elkaar nodig hebben in het secundaire proces: hoe kunnen ze kennis delen, innovatie samen vormgeven of bijvoorbeeld makkelijker werk van elkaar overnemen?
De verschillende niveaus van teamdoelen
Om teamdoelen effectief te bepalen, kun je onderscheid maken tussen verschillende niveaus:
1. Purpose (Waarom bestaan wij als team?)
Dit is het diepste niveau: wat is de bestaansreden van ons team? Welke impact hebben wij binnen de organisatie en voor onze klanten of gebruikers? Dit doel komt idealiter vanuit de organisatie en wordt afgestemd met het team.
2. Primaire teamdoelen (Wat moeten we bereiken in ons kernproces?)
Dit zijn de doelen die direct te maken hebben met het primaire proces van het team. Wat moeten wij als team concreet opleveren? Dit kan een combinatie zijn van doelen die door het management worden gesteld en doelen die het team zelf formuleert op basis van expertise. Sommige primaire teamdoelen zijn richtinggevend en bieden continu focus (Als financiële administratie zorgen wij ervoor dat onze financiële processen efficiënt en transparant verlopen, zodat de organisatie altijd inzicht heeft in de actuele financiële situatie), terwijl andere een projectmatig karakter hebben (Het uitvoeren van een financiële audit bij de projectadministratie) met een concreet eindpunt en specifieke acties. Beide typen kunnen naast elkaar bestaan en kunnen teams helpen om effectief en doelgericht te werken.
3. Secundaire teamdoelen (Wat moeten we organiseren om onze primaire doelen beter te realiseren?)
Dit zijn doelen die helpen om effectiever te werken. Denk aan samenwerking (elkaar beter leren kennen), afstemming (beter inzicht krijgen in elkaars werkzaamheden) of zichtbaarheid binnen de organisatie (onze zichtbaarheid binnen de organisatie vergroten). Dit soort doelen worden vooral binnen het team zelf geformuleerd.
4. Persoonlijke doelen (Wat heb ik nodig uit het team om mijn werk goed en prettig te kunnen doen?)
Persoonlijke teamdoelen gaan over wat je van het team nodig hebt om goed te functioneren. Dit kan bijvoorbeeld gaan om sparringpartners om mee te overleggen, gezelligheid en sociale verbinding voor een prettige werksfeer, kennisdeling om van elkaar te leren, of ondersteuning bij uitdagingen in het werk.
Niet elk team heeft behoefte aan een invulling op alle 4 de niveaus. Bepaal dus eerst waar behoefte aan is en welke niveaus passen bij de opzet van jullie team en de aard van de werkzaamheden van de teamleden.
Tot slot
Wie bepaalt de teamdoelen (het team of de organisatie)
Teamdoelen ontstaan niet in een vacuüm. In een goed functionerend systeem komen de purpose en de primaire teamdoelen voort uit de organisatie. De organisatie heeft bepaalde verwachtingen van het team en stelt eisen aan de bijdrage die het team moet leveren. Het management stemt deze doelen af met het team.
De teamleider speelt hierin dus een belangrijke rol als schakel tussen het management en het team. Hij of zij vertaalt de doelen en verwachtingen van de organisatie naar het team, zodat duidelijk is waarom het bestaat en wat het team moet opleveren. In teams die meer zelforganiserend werken, kan er uiteraard een teamrol zijn die deze afstemming met het management op zich neemt.
Waar moet je op letten bij het formuleren van teamdoelen
Teamdoelen zijn geen doel op zich
Het formuleren van teamdoelen moet dus geen doel op zich worden. Het is zonde van tijd en energie om in een team geforceerd op zoek te gaan naar gezamenlijke doelen als die er niet echt zijn. In plaats daarvan is het belangrijk om te bepalen: Hebben we gezamenlijke doelen nodig om ons werk goed te doen? En zo ja, op welk niveau?
Onduidelijke teamdoelen: Is het een probleem?
Als jullie besluiten om hier aandacht aan te besteden, is het belangrijk om dat stap voor stap te doen. Voordat je direct allerlei doelen gaat formuleren, is het belangrijk om eerst samen stil te staan bij de vraag: Is dit voor ons een probleem? En zo ja, hoe merk je dat in de praktijk? Wat gaat er mis of wat zou beter lopen als teamdoelen we onze teamdoelen beter op orde hebben.
Waar geven onduidelijke teamdoelen een probleem?
Door dit eerst te verkennen, krijgen jullie scherper in beeld waar een eventuele behoefte zit. Misschien merken jullie dat onduidelijke teamdoelen soms voor misverstanden zorgen, dat de samenwerking efficiënter kan, of dat jullie niet altijd weten wat er precies van het team verwacht wordt. Door dit samen te onderzoeken, kun je beter bepalen welke stap relevant is en wat jullie écht gaat helpen om als team vooruit te komen.
Aan de slag met jouw team?
Wil je dat je team niet alleen praat over verbeteringen, maar ook écht actie onderneemt? Of je nu zelf aan de slag wilt gaan of kiest voor begeleiding van een expert, wij hebben een passend pakket voor jouw behoeften. Met onze verschillende opties begeleid je jouw team stap voor stap naar meer zelforganisatie, betere samenwerking en concrete resultaten.
Teamkracht DIY
Zelfstandig en laagdrempelig aan de slag- Team Belevingsonderzoek
- Teamrapportage
- Ontwikkeladviezen op maat
- Startgesprek 1,5 uur (voorbereiding)
- Doorpakgesprek 1,5 uur (aan de slag!)
- Expert begeleiding Teamsessie
Boost je team
Zelfstandig met een teamexpert aan de zijlijnVaakst gekozen!
- Team Belevingsonderzoek
- Teamrapportage
- Ontwikkeladviezen op maat
- Startgesprek 1,5 uur (voorbereiding)
- Doorpakgesprek 1,5 uur (aan de slag!)
- Expert begeleiding Teamsessie
Team Transformatie
Diepgaand aan de slag onder leiding van een ervaren teamexpert- Team Belevingsonderzoek
- Teamrapportage
- Ontwikkeladviezen op maat
- Startgesprek 1,5 uur (voorbereiding)
- Doorpakgesprek 1,5 uur (aan de slag!)
- Expert begeleiding Teamsessie
Aan de slag met het formuleren van teamdoelen
Stap 1
Onderzoek de impact van onduidelijke teamdoelen in het team
Start het gesprek met vragen zoals:
- Wat merken we in ons werk van het feit dat onze teamdoelen niet helder zijn?
- Zit dit ons in de weg? En zo ja, op welke vlakken?
Laat het team deze vragen samen beantwoorden en verzamel de belangrijkste inzichten. Dit helpt om het probleem concreet te maken.
Stap 2
Bepaal welk type teamdoelen aandacht nodig heeft
Aan de hand van de inzichten uit stap 1 bepaal je welke soort teamdoelen jullie moeten verduidelijken:
Gaat het over waarom ons team bestaat en welke impact we hebben binnen de organisatie? → Werk dan aan Purpose door als team te verkennen wat jullie bestaansreden is en welke bijdrage jullie leveren. Leg deze bevindingen vervolgens voor aan het management om te toetsen of dit aansluit bij de verwachtingen vanuit de organisatie.
Gaat het over onze bijdrage aan de organisatie en wat we opleveren? → Werk dan aan primaire teamdoelen.
Gaat het over hoe we samenwerken en wat we moeten organiseren om effectiever te zijn? → Werk dan aan secundaire teamdoelen.
Gaat het over wat teamleden nodig hebben om goed hun werk te kunnen doen? → Werk dan aan persoonlijke doelen.
Stap 3
Kies een passende werkvorm
Nu het team scherp heeft wat de impact is en welk type doelen aandacht nodig heeft, kun je samen kiezen welke werkvorm daarbij past. Op die manier zorg je ervoor dat het team niet zomaar “iets” doet, maar gericht aan de slag gaat met een thema dat écht relevant is voor hun samenwerking.
Werkvormen per type teamdoel
Werkvorm: Purpose bepalen
Doel: Het team krijgt helder waarom het bestaat, welke impact het heeft en hoe dit aansluit bij de verwachtingen van de organisatie.
Werkwijze:
Zelf verkennen als team
Bespreek als team de volgende vragen:
- Welke bijdrage leveren wij en voor wie is dat van waarde?
- Wat zou er gebeuren als ons team niet zou bestaan?
- Wanneer vinden wij zelf dat we succesvol zijn?
Vat de antwoorden samen in een voorlopige formulering van de purpose. Zorg voor een kernachtige zin. Probeer niet volledig te zijn, en focus op je bijdrage aan de organisatie.
Voorbeelden van purpose formuleringen
Team Financiën: Wij zorgen voor transparantie en betrouwbare financiële processen, zodat het management gefundeerde keuzes kan maken voor een gezonde en duurzame organisatie.
Team P&O: Wij creëren een inspirerende en ondersteunende werkomgeving, zodat medewerkers optimaal kunnen groeien en bijdragen aan een sterke en toekomstbestendige organisatie.
Team Productie: Wij zorgen voor een efficiënt en betrouwbaar productieproces, zodat de organisatie met constante kwaliteit kan leveren aan klanten en partners.
Toetsen bij het management
Bespreekt deze bevindingen met het management. Stel aanvullende vragen om scherp te krijgen hoe het management de bijdrage van het team ziet:
- Wat verwachten jullie van ons team?
- Waarin moeten wij het verschil maken?
- Hoe meten jullie ons succes?
Leg de geformuleerde purpose naast de input van het management en verfijn deze indien nodig.
Terugkoppeling naar het team
Bespreek de inzichten uit het managementgesprek met het team.
Sluit de geformuleerde purpose aan bij de verwachtingen en ambities? Pas deze zo nodig aan.
Zorg dat de purpose kort en krachtig geformuleerd wordt en zichtbaar blijft in het team.
Werkvorm: Primaire teamdoelen formuleren
Methode 1: Gesprek met het management
Als de organisatie duidelijke verwachtingen heeft, kan het team met het management bespreken:
- Wat moeten we concreet opleveren?
- Welke resultaten verwachten jullie van ons?
- Wanneer zijn jullie tevreden?
Methode 2: Team bepaalt zelf de doelen
Als er geen heldere opdrachten vanuit de organisatie zijn, kan het team zelf de doelen bepalen.
- Schrijf op een groot vel of digitaal bord de vraag: Wat moeten wij als team bereiken om succesvol te zijn?
- Iedereen schrijft ideeën op post-its en plakt ze op het bord.
- Cluster de ideeën en formuleer samen 3 tot 5 concrete primaire teamdoelen.
Voorbeelden van primaire teamdoelen
Team Financiën
- Maandelijks tijdige en nauwkeurige de financiële rapportages opleveren, zodat het management op basis van actuele cijfers beslissingen kan nemen.
- Binnen drie werkdagen alle inkomende facturen verwerken en betalingen correct uitvoeren.
- Het financiële jaar afsluiten en de jaarrekening opstellen volgens wettelijke eisen en interne deadlines.
Team P&O
- Tijdige en correcte salarisverwerking verzorgen, zodat alle medewerkers op de afgesproken datum hun salaris ontvangen.
- Nieuwe medewerkers binnen vijf werkdagen na indiensttreding volledig administratief verwerken en onboarden.
- Een jaarlijks strategisch personeelsplan opstellen waarin werving, ontwikkeling en doorstroom zijn afgestemd op de organisatiedoelen.
Team Productie
- Binnen de gestelde levertijd 100% van de productieorders volgens specificatie en kwaliteitsnormen afronden.
- Productiecapaciteit optimaliseren door het aantal stilstanduren per maand met 10% te verminderen.
- Een nieuw product binnen zes maanden volledig ontwikkelen en opschalen naar seriematige productie.
Werkvorm: Secundaire teamdoelen formuleren
Werkvorm: Belemmeringen en oplossingen
Doel: Inzicht krijgen in wat het team nodig heeft om beter samen te werken en de primaire doelen te behalen.
Werkwijze:
- Individuele reflectie: Waar lopen wij als team tegenaan? Wat belemmert ons om effectief en prettig samen te werken (naar binnen gericht) of effectief te zijn richting onze klanten /omgeving (meer naar buiten gericht)?
- In kleine groepjes of plenair worden de belangrijkste knelpunten gedeeld.
- Het team formuleert per belemmering een concreet secundair teamdoel dat helpt om deze obstakels weg te nemen.
- Kies maximaal drie speerpunten om actief mee aan de slag te gaan.
Voorbeelden van Secundaire teamdoelen
Team Financiën
- Onze interne samenwerking verbeteren door standaardprocedures voor factuurverwerking en rapportages te optimaliseren.
- Betere afstemming met andere afdelingen realiseren, zodat financiële gegevens tijdig en correct worden aangeleverd.
- Ons teamoverleg beter benutten, zodat teamleden beter op de hoogte zijn van elkaars werkzaamheden en lopende zaken..
Team P&O
- De onderlinge samenwerking versterken door duidelijke afspraken te maken over taakverdeling en verantwoordelijkheden binnen het team.
- Samenwerking met leidinggevenden intensiveren, zodat personeelsbeleid beter aansluit bij de behoeften van teams en afdelingen.
- Een kennisbank opzetten met veelgestelde vragen en procedures, zodat medewerkers zelfstandig informatie kunnen vinden over HR-processen.
Team Productie
- De samenwerking tussen productie en logistiek verbeteren om vertragingen en knelpunten in de supply chain te verminderen.
- Een feedbackcultuur ontwikkelen waarin teamleden elkaar constructief aanspreken en samen continu verbeteren in hun werk.
- De veiligheid en ergonomie op de werkvloer verbeteren door jaarlijks een evaluatie te doen en actiepunten door te voeren.
Werkvorm: Persoonlijke doelen binnen het team formuleren
Werkvorm: Individuele reflectie en korte deelronde
Doel: Teamleden krijgen inzicht in wat ze van elkaar nodig hebben om optimaal te functioneren.
Werkwijze:
- Iedereen schrijft individueel op:
- Wat heb ik nodig uit het team om mijn werk goed te doen?
- Welke steun, samenwerking of afspraken helpen mij om beter te functioneren?
- In kleine groepjes of plenair deelt iedereen één punt.
- Het team kijkt waar er overlap zit en waar gezamenlijke acties nodig zijn.
Voorbeelden van persoonlijke teamdoelen
Behoefte: Regelmatige feedback ontvangen om te groeien.
Teamdoel: Een teamcultuur waarin we elkaar open en constructief feedback geven.
Behoefte: Meer positiviteit en aandacht voor successen.
Teamdoel: Een team waarin successen zichtbaar en gewaardeerd worden.
Behoefte: Betere balans tussen zelfstandig werken en samenwerken.
Teamdoel: Meer samen optrekken in klanttrajecten en projecten.
Behoefte: Meer onderlinge verbinding.
Teamdoel: Vier keer per jaar informele teammomenten organiseren.
Doelen formuleren is niet genoeg – gebruik ze actief
Het stellen van teamdoelen is geen eenmalige activiteit of een doel op zich. Doelen moeten een anker zijn om continu teamactiviteiten aan te toetsen. Dit betekent dat het team regelmatig stil moet staan bij de vraag: Zijn we onze doelen aan het behalen? Zijn we nog met de juiste dingen bezig? Maken we de juiste keuzes?
Praktische manieren om doelen leidend te maken in je dagelijkse praktijk:
- Regelmatig terugkijken op de doelen in teamoverleggen – Plan een vast moment in om doelen te bespreken en te evalueren. Bijvoorbeeld als standaard onderdeel op de overlegagenda.
- Doelen visueel maken – Bijvoorbeeld met een doelenbord te maken. Denk aan een Kanban board, waarin je korte termijn doelen categoriseert op basis van voortgang.
- Periodiek vragen blijven stellen – Zijn onze doelen nog relevant? Hebben we andere acties nodig om ze te behalen? Past wat we nu doen bij onze teamdoelen?
Door teamdoelen structureel onderdeel te maken van de praktijk, zorg je ervoor dat ze niet alleen richting geven, maar ook écht bijdragen aan de effectiviteit en samenwerking binnen het team.
TeamQ TeamBelevingsonderzoek
Wil je weten hoe jouw team ervoor staat op de 4 dimensies van effectieve teams? Ga dan direct aan de slag. Vul hier je naam en e-mailadres in en wij sturen je een link waarmee je ons TeamBelevingsonderzoek voor jezelf kan invullen.
Check
it out!
Auteur: Thijs Rijnbergen, MSc
Over de auteur
Thijs Rijnbergen is opgeleid als Organisatiepsycholoog. Hij is gespecialiseerd in het ontwikkelen van teams en organisaties. Hij begeleidt teams en leiders in het vinden van hun weg naar autonomie en eigenaarschap.
Thijs is samen met Jaco van der Schoor auteur van Tools voor Teams.
Hij combineert verschillende opleidingen waaronder Transactionele Analyse, Deep Democracy (Level 4), Systemisch werken, Holacracy Practitioner en Sociocratie 3.0 om aan te sluiten bij de structuur, cultuur en dynamiek van de organisaties die hij begeleidt.
Teamkracht DIY: Zelfstandig aan de slag
Voor teams die graag zelfstandig werken, biedt dit pakket alle tools om zelf aan de slag te gaan met het team belevingsonderzoek. Het Team ontvangt een Teamrapportage met adviezen en handige werkvormen om de resultaten direct te bespreken. Ideaal voor teamleiders en teamcoaches die zelf aan de slag willen met hun team(s)!
Ja, dit wil ik!
Vragenlijst: Team belevingsonderzoek
Je krijgt een helder beeld van hoe het team samenwerkt, waar de sterktes en verbeterpunten liggen. Dit inzicht helpt om te begrijpen welke onderwerpen prioriteit hebben voor verdere ontwikkeling.
Format voor het teamgesprek
Met een gestructureerd format kun je direct aan de slag met het team om de resultaten te bespreken, wat leidt tot waardevolle gesprekken en concrete acties om samen aan te werken.
Zelfstandige aan de slag
De TeamQ Methode biedt je een concrete ontwikkelroute om van experimenten naar beweging te komen. Hiermee kun je het team stapsgewijs helpen om ideeën om te zetten in concrete resultaten.
Boost je Team: Groeien met begeleiding
Dit pakket biedt dezelfde basis, maar met extra begeleiding voor meer diepgang. Naast de vragenlijst en werkvormen krijg je twee adviesgesprekken met een van onze TeamExperts: één om je voor te bereiden op het teamsessiegesprek, en een tweede om samen met een expert door te pakken op de resultaten.
Ja, dit wil ik!
Vragenlijst: Team belevingsonderzoek
Je ontvangt een diepgaand inzicht in de samenwerking binnen het team, met duidelijke aandachtsgebieden die aangepakt moeten worden.
Format voor het teamgesprek
Het gespreksformat helpt het team om gestructureerd en efficiënt de resultaten te bespreken en de eerste stappen richting verbetering te zetten.
Zelfstandig aan de slag
De TeamQ Methode biedt je een concrete ontwikkelroute om van experimenten naar beweging te komen. Hiermee kun je het team stapsgewijs helpen om ideeën om te zetten in concrete resultaten.
Adviesgesprek (1,5 uur) ter voorbereiding van de teamresultatensessie
Je bent goed voorbereid op het bespreken van de rapportage met je team. Samen met een expert krijg je concrete werkvormen en inzichten aangereikt om een effectieve en productieve teamsessie te organiseren.
Doorpakgesprek (adviesgesprek) na de sessie om de vervolgstappen te bepalen
Na de sessie ontvang je persoonlijk advies over de verdere ontwikkeling van het team. Dit helpt je om zelf gericht verder te werken aan de teamontwikkeling en voortgang te boeken.
Team Transformatie: Volledige begeleiding voor maximaal resultaat
Voor teams die de maximale impact willen bereiken, biedt dit uitgebreide pakket niet alleen de tools, maar ook volledige begeleiding. Een van onze TeamExperts begeleidt de resultaatsessie met het team en helpt jullie direct doorpakken naar concrete acties.
Ja, dit wil ik!
Vragenlijst: Team belevingsonderzoek
Een volledig inzicht in de dynamiek en samenwerking binnen het team, met duidelijke verbeterpunten om op te focussen.
Adviesgesprek ter voorbereiding van de teamresultatensessie
Je bent optimaal voorbereid om de teamresultaten te bespreken. Het gesprek met de expert zorgt ervoor dat een goed beeld krijgt van wat er in je team speelt en nodig is.
Begeleiding van de expert tijdens de teamresultatensessie
De expert begeleidt jou en je team tijdens de bespreking van de resultaten, wat zorgt voor diepere inzichten en effectievere opvolging. Je team wordt ondersteund bij het formuleren van experimenten en de borging van de ontwikkeling in de dagelijkse praktijk.
Doorpakgesprek na de sessie om de vervolgstappen te monitoren en bij te sturen
Je krijgt duidelijke handvatten om de verdere ontwikkeling van het team vorm te geven. Dit zorgt voor een duurzame voortzetting van de verbeteringen die tijdens de sessie zijn besproken.
